Nouvo Systèm Egzekitif pou Yon Peyi ki Merite Pi Plis

Ayiti pa ka kontinye ak yon modèl pouvwa ki twò konsantre, pèsonalize, epi pa responsab. Pi Bon Ayiti pwopoze yon nouvo sistèm egzekitif ki baze sou merit, transparans, ak responsabilite konstitisyonèl. Li mete lòd, klè, ak balans nan gouvènans lan.

Premye Minis lan se chèf gouvènman an. Li eli pa pèp la pou 5 ane, renouvlab yon sèl fwa. Li defini Lwa Politik Nasyonal (LPN), ki tabli priyorite peyi a. Li nonmen kabinè a, sipèvize ministè yo, epi soumèt rapò bay ADN chak 2 ane. Li defann politik li piblikman epi ka pwopoze amannman sou LPN lan.

Prezidan an se senbòl inite. Li eli pa ADN pou yon sèl manda 10 ane. Li pa gen pouvwa egzekitif. Li prezide sesyon ADN yo, siyen desizyon yo, epi reprezante Leta nan seremoni ofisyèl. Li konvoke sesyon ekstraòdinè lè gen kriz epi ankouraje kowòdinasyon enstitisyonèl.

Administrasyon lokal la se baz gouvènans kominote yo. Mè yo eli lokalman, prezante plan aksyon, epi jere tout sèvis komin yo. Depite yo eli nan chak seksyon kominal, travay ak mè a, epi ka sèvi nan ADN pou yon manda 1 ane. Chak depite ka sèvi yon sèl fwa, pou garanti wotasyon ak reprezantasyon laj.

Modèl sa pi solid pase sistèm aktyèl la paske li elimine konfizyon ant fonksyon senbolik ak fonksyon egzekitif. Li mete chak nivo gouvènans nan plas li, ak règ klè, manda limite, ak kontwòl piblik. Sa bay plis estabilite, plis transparans, epi plis efikasite nan livrezon sèvis yo.