Ayiti Bezwen Chanje Systèm Gouvènans li

Ayiti pa sou wout devlopman. Se pa paske pèp la pa gen kapasite, men paske sistèm gouvènans lan pa fonksyone. Depi plis pase 30 ane, Konstitisyon 1987 la mete peyi a nan yon sik kriz san fen. Li pa bay estabilite. Li pa bay rezilta. Li pa pwoteje enterè pèp la.

Pouvwa prezidansyèl twò konsantre. Sa lakoz popilis, koripsyon, ak konfli vyolan. Palman an toujou an kriz: eleksyon retade, bidjè pa pase, lwa pa vote. Jidisyè a fèb, sou enfliyans politik, san mwayen. Gouvènans lokal neglije. Planifikasyon ekonomik pa konekte ak bidjè piblik. Rezilta a: vyolans ranplase dyalòg, siviv ranplase devlopman.

Pi Bon Ayiti pote yon redefinisyon total. Li retire prezidans lan, mete yon chèf Leta senbolik. Premye Minis la eli pa pèp la, gouvène selon Lwa Politik Nasyonal (LPN). Ministè yo depolitize, dirije pa moun ki kalifye. ADN ranplase Palman an, ak delege ki soti dirèkteman nan chak seksyon kominal. Lwa ak trete pase rapid, san blokis. Jidisyè a gen pwotokòl klè, sipèvizyon entegre, ak jistis ki pa izole.

Depi 1987, gen plis pase 20 gouvènman ki echwe. Plizyè vid elektoral. Ensekirite jeneralize. Ekonomi ki pa avanse. Pi Bon Ayiti reponn ak estrikti, pa ak slogan. Li pwopoze yon modèl ki disipline sou plan bidjè, konekte ak komin yo, baze sou merit, epi otantik sou plan kiltirèl. Se pa yon ti refòm—se yon renesans sivik. Se pou nou bati li.